Linguistic and Communicative-Literary Aspect of Ukrainian-Baltic Humanitarian Ties (Latvia and Lithuania)

  • Natalya Azhohina Taras Shevchenko National University of Kyiv
Keywords: communication, humanities, literature of the Baltic countries and in Ukraine, artistic and literary translation

Abstract

The relevance of the scientific problem is determined by the historical and modern relations between Ukraine and the Baltic countries, in particular, Latvia and Lithuania. From this position, interlingual, cultural and literary and artistic relations that took place in past historical times and continue in the present are of great importance for positive humanitarian ties. Nowadays, they are undermined by threats and challenges of a neo-imperial nature, the need to protect humanitarian and cultural relations that have historically developed between fraternal peoples. Their philological and linguistic and communicative content is considered, in particular, in Baltic and Latvian studies. Of particular importance in this context are literary and artistic (in particular, translation) ties that were established back in the transitional period (the end of the 19th – beginning of the 20th century). At the level of literary and artistic activity, they flourished in the second half of the 20th century and acquired new content and forms since our peoples embarked on the path of Independence.

Iryna Pupurs (2022) systematized data on the characteristics of Ukrainian literature as part of Latvian-language translation studies; evaluated bilingual (Latvian-Russian) indexes, such as «Latvian Soviet Literary Studies and Criticism: Bibliographic Index» (1984–1987) and prefaces to encyclopedic publications, which contained information on Latvian-language translations of prominent Ukrainian writers and Ukrainian-language translations of notable Latvian writers. In 2024, O. Daskaliuk published an article on symbolism in translations of Lithuanian poets.

The purpose of the study is to establish a correspondence between historical cultural relations at the level of humanitarian exchange between the Baltics and Ukraine and the state of their historical development, considered in terms of translations of fiction of various genres, etc. The objectives of the study are: consideration of the source base; description of the history of literature in the Baltic countries and in Ukraine; and characterization of literary and translation activity in the Baltics and in Ukraine.

The research methods originate from various fields: linguistics and philology, literary translation studies (fiction) (comparative analysis); from cultural studies and humanitarian communication. Results of the study: a) the range of philological, linguistic-communicative and artistic-literary sources on the scientific problem is outlined (in Latvia, Lithuania and Ukraine); b) the main directions and examples of literary-artistic translation studies in the Baltic countries (Lithuania, Latvia) and in Ukraine are characterized.

Conclusions. 1. humanitarian relations between the Baltic and Ukrainian ethnic groups were formed back in the days of the Old Kyivan-Russian state; between Lithuania and Ukraine — during the time of the Principality of Lithuania and the Polish-Lithuanian state; 2. artistic and literary activity (primarily in the field of translation) in these countries developed even before 1991, and in the modern historical and cultural period it has acquired new features and characteristics.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Natalya Azhohina, Taras Shevchenko National University of Kyiv

Assistant at the Department of Foreign Languages for Chemistry and Physics Related Faculties,
Educational and Research Institute of Philology,
Taras Shevchenko National University of Kyiv

References

Abola, M. E. (1995). Latyska literatura. Izbornyk. Ukrainska literaturna entsyklopediia, Vol. 3, Kyiv: Hol. red. ukrainskoi radianskoi entsyklopedii, 135–153 [in Ukrainian].

Akuraters, Ya. (2018). Palaiuchyi ostriv. Lutsk: Tverdynia [in Ukrainian].

Apīnis, A. (1977). Latviešu grāmatniecība. No pirmsākumiem līdz 19. gadsimta beigām. Rīga, Liesma [in Latvian].

Bel, A. A. (1986). Klitka. Z latysk. per. Z. Koval; peredm. M. Zhulynskoho. Kyiv: Dnipro [in Ukrainian].

Chak, O. (2008). Ostannii tramvai: poezii. Ideia i kontseptsiia vyd., uporiad., peredm. i per. ukr. ta hruzyn. movamy R. Chilachava; red. I. Chilachava. Riga: Zelta rudens; Chak, O. (1974) Klenovyi lystok. Z latyskoi. Kyiv: Veselka [in Ukrainian].

Cherednychenko, D. S. (2007). Gira, Liudas. Entsyklopediia Suchasnoi Ukrainy [Elektronnyi resurs]. Redkol.: I. M. Dziuba, A. I. Zhukovskyi, M. H. Zhelezniak [ta in.]; NAN Ukrainy, NTSh. Kyiv: In-t entsyklopedychnykh doslidzhen NANU. https://esu.com.ua/article-25638 [in Ukrainian].

Daskaliuk, O. L. (2024). Symvoly yak movni zasoby vplyvu (na materiali perekladiv tvoriv lytovskykh poetiv). Zakarpatski filolohichni studii. Uzhhorod: Vydavnychyi dim «elvetyka», T. 1, Vyp. 34, 31–36 [in Ukrainian].

Dočinecs, M. (2018). Laimīgu mūžu. Rīga: Avots, 184 pp. [in Latvian].

Donelaitis, K. (1989). «Lita». Per. z lytovskoi Dmytra Cherednychenka. K., Dnipro; Donelaitis, K. (1962). «Chotyry doby roku». In: Tychyna P. Tvory, t. 4. Kyiv, 1962 [in Ukrainian].

Drach, I. (2008). Nablyzhennia. Poetychni pereklady i statti. Kharkiv: Folio [in Ukrainian].

Franko, I. (2006). Dzejas [Text]. Riga: [b.v.] [in Latvian].

Institute of Literature of the National Academy of Sciences of Ukraine. Fund 8, Description 145, Case 113. Vol.1. Sheet 37 [in Ukrainian].

Karulis, K. (1967). Latviešu grāmata gadsimtu gaitā. Rīga: Liesma, 1967 [in Latvian].

Latyske radianske opovidannia. (1982). Kyiv: Dnipro [in Ukrainian].

Lisovska, O. (2021). The Boundary Of Ukrainian Renaissance Literature. Scientific journal of Polonia University, 49, 47–55 [in English].

Martsinkiavichius, Y. (1981). Poezii. Peredmova P. Movchana. K.: Dnipro [in Ukrainian].

Meillet, P. J. A. (2018). Les dialectes indo-européens. 1908. Create Space Independent Publishing Platform. Feb. 22, 2018 [in French].

Moskalyk, D. (2016). Sutinky rozcharovanykh idealistiv. Tomas Ventslova, Leonidas Donskis. Peredchuttia i prorotstva Skhidnoi Yevropy. Per. z lytovskoi Heorhii Yefremov, Oleh Kotsarev. Kyiv: DUKH I LITERA [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1979). Baltiiski rodychi slovian. Kyiv: Naukova dumka [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1982). Nad kyivskymy storinkamy Yana Rainisa. Suziria. Vyp. 17. 218–220 [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1985). Kyivska Alma Mater klasykiv lytovskoi literatury. Otchyi krai. Kyiv, 241–245 [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1989). Baltiiski zori Tarasa. Lytva v zhytti y tvorchosti T. H. Shevchenka. «U Vilni, horodi preslavnim...». Kyiv: Dnipro [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1989). Zoloto vikon. Kyiv: Rad. Pysmennyk [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (1994). Syluet Kobzaria na shliakhakh Baltii. Zoloti vorota, Ch. 2(8), 66–74 [in Ukrainian].

Nepokupnyi, A. P. (2001). Tekstas: lingvistika ir poetika: Mokslinės konferencijos medžiaga 2001m. lapkr. 8d. Šiauliai. 55–56 [in Lithuanian].

Nepokupnyi, A. P. (2002). Maironis i Vintsas Kreve v Kyievi: interviu pro poshuky slidiv lytovskykh klasykiv u Kyievi. Mokslo Lietuva, 21, 8–9 [in Lithuanian].

Ohiienko, I. (Mytpopolyt Ilapion). (2004). Istopiia ukpainskoi liteparypnoi movy. Uporiadnyk, avtor peredmovy i komentapiv M. C. Tymoshyk. Kyiv: Hasha kyltyra i nayka [in Ukrainian].

Petrov, V. P. (1966). Istorychna heohrafiia ta problema slovianskoho etnohenezu na materialakh hidronimii (Hidronimiia Rosi y Nadrossia). U: Istorychni dzherela ta yikh vykorystannia. Red. kol.: I. L. Butych, I. P. Krypiakevych, F. P. Shevchenko, A. M. Katrenko (vidp. sekr.). AN URSR, In-t istorii. Vyp. 2. Kyiv: Nauk. Dumka. 65–74 [in Ukrainian].

Popovskyi, A., Khmel-Dunai, H. (2021). Do pytannia pro zberezhennia etnichnoi avtentychnosti sutnosti liudyny. Naukovyi visnyk Dnipropetrovskoho derzhavnoho universytetu vnutrishnikh sprav, 1, 53–60 [in Ukrainian].

Pupurs, I. V. (2022). Literaturni «entsyklopedii» Latvii: vid drukovanykh knyh do internet-vydannia literatura.lv. Zakarpatski filolohichni studii. Redkol.: I. M. Zymomria (hol. red.), M. M. Palinchak, Yu. M. Bidzilia ta in. Uzhhorod: Vydavnychyi dim «Helvetyka», T. 2, Vyp. 24, 184–192 [in Ukrainian].

Radvanas, J. (1997). Radviliada, parengė, įvadą, komentarus ir asmenų žodynėlį parašė Sigitas Narbutas; vertė iš lotynų į lietuvių kalbą Sigitas Narbutas. Vilnius: Vaga [in Lithuanian].

Rainis, J. (2007). Trykolorove sontse = Trejkrāsainā saule. Rainis, Aspazija. Ideia y kontseptsiia vyd., uporiad., peredm. i per. ukr. ta hruz. movamy Raulia Chilachavy. Riga: Hekate [in Latvian].

Rainis, Ya. Liryka. (1965). Vstup. stattia M. Tereshchenka. Kyiv: Dnipro [in Ukrainian].

Rainis, Ya. (1971). Vii, vitryku! Per. z lat., uporiad. ta avt. vstup. statti S. Telniuk. Kyiv: Veselka [in Ukrainian].

Romashchenko, L. (2010). Baltiiskyi «tekst» u tvorchosti ukrainskykh pysmennykiv-shistdesiatnykiv. Literaturoznavstvo. Folklorystyka. Kulturolohiia, 9, 71–77 [in Ukrainian].

Romashchenko, L. I. (2009). Slovianski chytannia na berehakh Dauhavy. Visnyk Cherkaskoho universytetu. Seriia «Filolohichni nauky», 159, 203–212 [in Ukrainian].

Sadlovskyi, Yu. (2003). Latviiskyi modernizm na randevu z ukrainskym modernizmom (Maizhe zaklyk). Slovo i chas, 11(515), 82–83 [in Ukrainian].

Sarmate, D. (2006). Vechir u Ryzi [Elektronnyi resurs]. Visnyk. Hazeta ukrainskoi hromady Latvii, 2(13) [in Ukrainian].

Shevchenko, T. (2003). Haidamaky. Zibrannia tvoriv: U 6 t. T. 1: Poeziia 1837–1847. 635–675 [in Ukrainian].

Shevchenko, T. (2008). Dolia [Tekst]: poezii. Uporiad. ta peredm.: Imant Auzin, Raul Chilachava = Liktenis : dzeja. Tarass Ševčenko. Ryha : [s. n.]. Tekst ukr., latv. [Povne zibrannia tvoriv: u 12 t. K., 2001. T. 1, T. 2.] [in Ukrainian], [in Latvian].

Shpytal, A. (2010). Pro «Antolohiiu...» i ne tilky pro nei. Vsesvit, 3–4 [in Ukrainian].

Shpytal, A. (2013). Latyska literatura i Shevchenko. Shevchenkivska entsyklopediia. T. 3. Kyiv: NAN Ukrainy [in Ukrainian].

Skuieniieks, K. (1994). Nasinnia v snihu: knyzhka virshiv ta dniv. Per. Yu. Zavhorodnii. Kyiv: Ukr. Pysmennyk [in Ukrainian].

Skyba, M. (2004). Rerikh i Shevchenko, abo istoriia poza istorykamy. «Rerikh i Shevchenko»: zbirnyk (kataloh vystavky 2000–2001 rokiv, statti ta materialy kruhloho stolu). Vidpovid. red. Yu. V. Patlan. Kyiv: Ukrainske Rerikhivske tovarystvo; Polihrafichna firma «Oranta». 38–46 [in Ukrainian].

Taranets, V. H. (2009). Arii. Sloviany. Rusy. Pokhodzhennia nazv «Ukraina» i «Rus». Akad. derzh. upravlinnia pry Prezydentovi Ukrainy, Odeskyi reh. in-t derzh. upravlinnia, Mykolaivskyi derzh. un-t im. Vasylia Sukhomlynskoho. Odesa: Favoryt: Druk. Dim [in Ukrainian].

«U Vilni, horodi preslavnim…». Vstanovleno adresy perebuvannia T. H. Shevchenka v stolytsi Lytvy. (1985). Literaturna Ukraina, 1985, 42, 4–5 [in Ukrainian].

Upit, A. (1965). Zemlia zelena. Kyiv: Derzh. vyd-vo khudozhnoi literatury, 1954. Upit, A. Frakiiets Kilon: opovidannia. K. Dnipro. Upit, A. (1970). Zemlia zelena: roman. K.: Dnipro. Upit, A. (1980). Novely. Kyiv: Dnipro. (Vershyny svitovoho pysmenstva). Tom 34 [in Ukrainian].

Vaillant, A. (1950–1977). Grammaire comparée des langues slaves. 4 vols. Lyon-Paris, IAC [in French].

Vakulych, M. I. (2000). Lytovsko-ukrainski leksychni paraleli: do problemy balto-slovianskykh movnykh vzaiemozviazkiv. Aktualni problemy ukrainskoi linhvistyky: teoriia i praktyka, 1, 91–97 [in Ukrainian]. http://nbuv.gov.ua/UJRN/apyl_2000_1_14

Vatsiietis, O. (1965). Vidzemske shose. Peredm., per. z lat. I. Dracha. K.: Rad. Pysmennyk. 47 s.; Vatsiietis, O. (1981). Burshtynovyi oberih: poezii. Peredm., per. z lat. I. Dracha. K.: Molod. 143 s.; Vatsiietis, O. (2008). Khoda vichnosti biloi: poezii. Ideia y kontseptsiia vyd., uporiad., peredm. i per. ukr. ta hruzyn. movamy R. Chilachava; red. I. Chilachava. Riga: Zelta rudens [in Ukrainian].

Ventslova, T., & Donskis, L. (2016). Peredchuttia i prorotstva Skhidnoi Yevropy. Per. z lytovskoi Heorhii Yefremov, Oleh Kotsarev. Kyiv: Dukh i litera [in Ukrainian].

Vilnius: dva budynky, de zhyv T. H. Shevchenko. (1988). V simi volnii, novii: Shevchenkivskyi zbirnyk, 4, 1988, 227–240 [in Ukrainian].

Vislicietis, J. (1997). Prūsų karas = Bellum prutenum. Parengė ir išvertė Eugenija Ulčinaitė. Vilnius: Mintis. [in Lithuanian].

Z latviiskoho bereha [Tekst]: mala latviiska antolohiia v perekladakh Yuriia Zavhorodnoho. (1999). Per. Yu. S. Zavhorodnii; red. A. Moisiienko. Kyiv. [in Lithuanian].

Ziiedonis, I. (2008). Koliorovi kazky [Tekst]: dlia ditei mol. ta sered. Viku. Per. z lat. M. Hryhoriv; khudozh. N. Doicheva. Kyiv: Hrani-T. 56 s.; Ziedonys, I. (2005) Epifanii [Tekst]. Per. V. Sylava. Ryha: Latviiska Akademichna biblioteka. [in Ukrainian], [in Latvian].


Abstract views: 0
Downloads of PDF: 0
Published
2025-12-30
How to Cite
Azhohina, N. (2025). Linguistic and Communicative-Literary Aspect of Ukrainian-Baltic Humanitarian Ties (Latvia and Lithuania). Integrated Communications, (2(20), 114-126. https://doi.org/10.28925/2524-2652.2025.214